Wojenne lalki Marysi. Małgorzata J. Berwid

TYTUŁ: Wojenne lalki Marysi

AUTOR: Małgorzata J. Berwid

ILUSTRACJE: Anna Jamróz

WYDAWNICTWO: TADAM

GATUNEK: Literatura dziecięca

Zdjęcie autorskie Anna Sukiennik 

"Te bomby, te naloty, to wszystko było takie niespodziewane. A ja miałam siedem lat i chciałam po prostu pójść do szkoły..."

"Miałam wrażenie, że Warszawa płakała".

Tak naprawdę te cytaty mówią wszytko. Wyrażają całą paletę bólu i strachu, który trawi siedmioletnią Marysię. 1 września 1939 roku miała po raz pierwszy pójść do szkoły. Wybuch wojny przemienił w dramatyczne gruzowisko nie tylko Warszawę ale i beztroskie dzieciństwo dziewczynki. Nie ma nic bardziej przerażającego niż wydarta siłą okupanta niewinność dzieci. 

Oczami Marysi widzimy naloty, bombardowania, ewakuację, podroż wagonami bydlęcymi, katorżniczą pracę. To proste słowa siedmioletniego dziecka okazują nam głębię tragedii jaka dotknęła miliony Polaków. Poznajemy czym jest niesprawiedliwość, głód, strach i śmierć ukochanych osób. 

W rozgrywającym się dramacie ogromną rolę odgrywają lalki. Najpierw własnoręcznie zrobiona przez Marysię lalka Rozalka, która ginie podczas bombardowania kamienicy. Pogrzebana Rozalka jest nie tylko symbolem zdewastowanego dzieciństwa, pogrzebaniem beztroski, ale, w moim odczuciu, także i Polski.

Jednak dzieci charakteryzują się swoistym uporem i wielką odwagą. Marysia nie poddaje się, walczy ze wszystkich sił ze złem, które je dotyka, na swój dziecięcy sposób znajduje ukojenie i zabawę tam, gdzie teoretycznie znajduje się tylko wyzysk i ciężka praca (zabawa w kartoflane przedszkole). Lalki odgrywają w tej historii ważną rolę, symbolizują niezłomność dziecięcej psychiki i wiarę w to, że mimo tak wielkiej tragedii jakim jest dorastanie w wirze wojennych dramatów, człowiek jest w stanie przeżyć i cieszyć się wolnością, dobrem i odzyskaną ojczyzną.

Poruszająca lektura. Kreska Ani Jamróz stanowi uwypuklenie dramatu, jaki dotknął siedmioletnią Marysię, jej rodzinę i cały polski naród. Stonowana, ciemna kolorystyka, chaotyczne ruchy kredką, plamy imitujące dym, kreski, krople, pętle – to wszytko składa się na dynamiczny, mocno ekspresyjny obraz nasycony ogromną dozą smutku. Zabrudzone-zamaze strony, zamazane dzieciństwo, zabrudzone piętnem wojny życie... Historia opowiedziana prostymi, dziecinnymi słowami i te specyficzne ilustracje tworzą spójną, wzruszająca całość. 

Lektura dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym, które rodzic pragnie w delikatny sposób (czy taki sposób, w kontekście wojny istnieje?...)  uświadomić, czym jest obóz koncentracyjny, okupacja i jak wyglądały realia wojenne.

"Wojenne dzieciństwo pozostawia w młodym człowieku ślad, z którym ciężko się żyje. trudno o tym zapomnieć".